Pułapki myślowe – jak je rozpoznać i sobie z nimi radzić?

Czy zdarzyło Ci się kiedyś myśleć: „Na pewno mi się nie uda”, „Wszyscy mnie oceniają” albo „Jeśli zrobię błąd, to znaczy, że jestem beznadziejny”? Jeśli tak, to mogłeś wpaść w jedną z pułapek myślowych. To automatyczne schematy myślenia, które są zniekształcone i często prowadzą do niepotrzebnego stresu oraz negatywnych emocji.

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) pomaga rozpoznawać i zmieniać te schematy, by poprawić jakość życia. W dzisiejszym wpisie przyjrzymy się najczęstszym pułapkom myślowym i sposobom na ich przezwyciężenie.

---

Najczęstsze pułapki myślowe

1. Myślenie czarno-białe

To postrzeganie rzeczywistości w skrajnych kategoriach: „wszystko albo nic”, „sukces albo porażka”. Jeśli nie zrobię czegoś perfekcyjnie, to znaczy, że w ogóle mi nie wyszło.

✅ Jak sobie radzić?

Spróbuj znaleźć „strefę pośrednią”. Zadaj sobie pytanie: „Czy naprawdę wszystko poszło źle? Czy może część rzeczy udało mi się zrobić dobrze?”

2. Katastrofizacja

Zakładanie najgorszego możliwego scenariusza, nawet jeśli jest mało prawdopodobny. „Jeśli zawalę ten egzamin, moje życie będzie skończone”.

✅ Jak sobie radzić?

Zastanów się: „Jakie są realne konsekwencje tej sytuacji?” Często okazuje się, że nie są one tak dramatyczne, jak się wydaje.

3. Czytanie w myślach

Przekonanie, że wiemy, co myślą inni – i zazwyczaj zakładanie, że myślą o nas negatywnie. „Na pewno uważa mnie za niekompetentnego”.

✅ Jak sobie radzić?

Zadaj sobie pytanie: „Czy mam dowody na to, że ta osoba tak myśli? Czy to nie tylko moja interpretacja?”

4. Obwinianie siebie

Branie na siebie odpowiedzialności za rzeczy, na które nie mamy wpływu. „To moja wina, że koleżanka jest smutna”.

✅ Jak sobie radzić?

Zastanów się, czy naprawdę masz kontrolę nad sytuacją. Czasem przyczyny problemów leżą zupełnie gdzie indziej.

5. Filtr negatywny

Zwracanie uwagi tylko na negatywne aspekty sytuacji i ignorowanie pozytywnych. „Dostałem dużo pochwał, ale jedna osoba miała zastrzeżenia, więc na pewno wszystko było źle”.

✅ Jak sobie radzić?

Spróbuj spojrzeć na całość – dostrzeż również pozytywne elementy, zamiast skupiać się wyłącznie na jednym negatywnym aspekcie.

---

Jak zmieniać pułapki myślowe?

1. Świadomość – Pierwszym krokiem jest rozpoznanie, że dana myśl jest pułapką myślową.

2. Kwestionowanie myśli – Zadaj sobie pytania: „Czy mam dowody na to, że to prawda?”, „Czy mogę spojrzeć na to inaczej?”.

3. Zastępowanie myśli – Znajdź bardziej realistyczną i konstruktywną wersję danej myśli.

4. Ćwiczenie nowych nawyków – Regularna praktyka zmiany myślenia prowadzi do poprawy samopoczucia i większej odporności psychicznej.

Pułapki myślowe to coś, co dotyka nas wszystkich – kluczowe jest nauczenie się ich rozpoznawania i pracy nad nimi. Dzięki temu możemy lepiej radzić sobie z emocjami i codziennym stresem.

A Ty? Czy któreś z tych schematów są Ci znane? Jak radzisz sobie z negatywnymi myślami? Podziel się swoimi doświadczeniami w komentarzu!